گرچه توانایی تنفسی در فعالیتهای سرعتی اهمیت زیادی ندارد ، اما ارزش تنفس در جهت بازدهی هرچه بیشتر انسان در فعالیتهای مقاومتی حیاتی است. زیرا پاره ای از خصوصیات و نقش تنفسی در فعالیتهای ورزشی را مورد بحث قرار می دهیم.
نکته قابل اهمیت این است که دستگاه تنفس به تنهایی یک عامل محدودکننده ، از نظر رسیدن اکسیژن کافی به عضلات در سیستم آئروبیک نیست ، بلکه قابلیت قلب ، در پمپ خون حاوی اکسیژن به عضلات ، اهمیت بیشتری دارد.
فرد غیرورزشکار در حالت استراحت با فاصله دو ساعت 23 میلی متر جیوه در دقیقه.
فرد غیرورزشکار در حالت فعالیت ورزشی 48 میلی متر جیوه در دقیقه.
فرد ورزشکار با حداکثر فعالیت هنگام اسکیت سرعت 64 میلیمتر جیوه در دقیقه.
شناگران در حین حداکثر فعالیت ورزشی 71 میلی متر جیوه در دقیقه.
حداکثر فعالیت یک پاروزن (قایقران) 80 میلی متر جیوه در دقیقه.
همچنین نکته دیگر اینکه ، ورزشکارانی که در رشته ورزشی خود نیازمند مقدار زیادتری اکسیژن هستند ، ظرفیت انتشاری بیشتری نیز دارند . اینکه آیا افرادی که بطور طبیعی دارای ظرفیت انتشاری بیشتری هستند به اینگونه رشته ها روی میآورند ، یا تمرینات ورزشی ، باعث بالا رفتن ظرفیت انتشاری آنها میشود ، در حال حاضر مشخص نیست، ولی باید قبول کرد که تمرین و آموزش ، بخصوص در ورزشهای استقامتی تا حدودی در بالا رفتن این ظرفیت ، مؤثر است.
دستگاه تنفس در هنگام ورزش توسط مرکز تنفس واقع در بصلالنخاع که خود آن مرکز نیز تحت کنترل مغز است تحریک شده ونتیلاسیون بیشتری انجام میدهد. از طرفی به نظر می رسد انقباض عضلانی و حرکات مفاصل در حین ورزش با انتقال علائم حسی باعث تحریک مرکز تنفسی میشوند. به هر حال این تحریکات عصبی باعث میگردد ونتیلاسیون ریوی افزایش یافته و اکسیژن و دیاکسیدکربن را تقریباً در حد نرمال نگه دارد.
دیگر شکی نیست که استعمال دخانیات باعث کاهش نفس و ایجاد خستگی زودرس در حین ورزش میشود. نیکوتین باعث انقباض و تنگی نایژهها یا راههای هوایی انتهایی شده و درنتیجه ورود و خروج هوا به ریتین با مقاومت و سختی صورت میگیرد.
تحریکات دود باعث ترشح و تورم جداره راههای هوایی شده و به مشکل تنفسی میافزاید مژه های موجود در راههای هوایی که با حرکات منظم خود ترشحات و مواد خارجی را از راههای هوایی به خارج میرانند تحت تأثیر نیکوتین فلج شده و درنتیجه تجمع ترشحات و مواد زائد باعث انسداد بیشتر راههای هوایی میشود. مجموعه فاکتورهای فوق باعث میشود حتی با مصرف کم سیگار ، بازدهی ورزشکاران بطور آشکار کاهش یابد.
مصرف طولانی سیگار باعث ایجاد درجاتی از آمیفیزم ریوی میشود، که حالتی است که توام با برونشیت مزمن (التهاب راههای هوایی) که موجب انسداد بسیاری از راههای انتهایی هوایی و انهدام بسیاری از آلوئولها یا خانههای هوایی می شود. در آمیفیزم شدید تا حدود 4/5 غشا خانه های هوایی ازبین رفته و حتی کارهای خیلی سبک نیز برای فرد غیرقابل تحمل میشود