ناگيناتادو

ناگيناتادو شكلي از تمرين با نيزه است كه اكنون نيز به طور وسيعي انجام مي گيرد. ناگيناتادو يكي از قديم ترين هنرهاي رزمي ژاپن است كه تاريخ آن به اوايل كار پديد آمدن طبقه جنگاوران در قرنهاي هفتم و هشتم ميلادي مي رسد. بنابراين قدمت آن به قدمت شمشير زني و هنر كمانداري و حتي شايد از آنها نيز قديم تر باشد زيرا كه مورخان ژاپن تاريخ قديم ترين مكتب منظم فنون ناگيناتادو را به سال 1168 به عقب مي برند در حالي كه اولين مدرسه شمشير زني بنا به گفته ايشان به سال 1350 ميلادي بنياد گرديده است.

در آن دوران باستاني ناگيناتادو يا نيزه با تيغه خميده، شكلهاي گوناگون به خود گرفت، يكي از عمومي ترين آنها نيزه اي بود كه تيغه اي حفره دار يا زبانه دار به طول تقريبي 90 سانتي متر داشت. دسته آن هميشه به طور محكمي نوار پيچي شده و از تيغه بلندتر بود. شكل دوم ناگه ماكي، يك تيغه سنگين و بسيار بلند شمشير مانند بود كه بر روي دسته اي كوتاه و قوي سوار شده بود. اين سلاحها در ميان جنگاوران عموميت داشتند مخصوصاً در ارتشهاي رهباني و ياغي قرون يازدهم و دوازدهم و در كل ميان طبقه جنگاوران يا بوشي از قرن دوازده تا پانزدهم رفته رفته صفات محاربه تغيير كرده و ذائقه نظامي به سمت نيزه يا ياري، با تيغه مستيقي به عنوان يك اسلحه سبك تر و با كارايي بيشتر، چه به صورت پياده يا بر روي اسب، در مقابل شمشير گرايش پيدا كرد. استفاده وسيع از پياده نظام در خلال جنگ اونين (77-1467) عاقبت منجر به برقراري ياري به بهاي از دست دادن ناگيناتا شد و استفاده از ناگيناتا محدود به برخي از فرقه هاي مذهبي و خانم هاي طبقه بوشي به عنوان يك جنگ افزار خانگي گرديد. استفاده مدرن از اين جنگ افزار پس از سال 1600، با اين گروه پيوند خورد و امروزه آموزش وسيع ناگيناتادو جزو برنامه هاي آموزشي مدارس و دبيرستان هاي دخترانه در ژاپن و كشورهاي غربي است. يك فدراسيون ناگيناتا-دو در اين اواخر در امريكا شكل گرفت و اين هنر در ناحيه محدودي از اروپا نيز رو به گسترش است. ناگيناتا نيز مانند كندو در تاريخ طولاني صاحب مكاتب بسياري گرديد كه به طور دقيق رقم آنها به 425 مكتب مي رسد. بسياري از اين مكاتب با روشهاي رزمي ديگر مخصوصاً كنجوتسو و ياري- جوتسو مرتبط هستند. قديم ترين آنها كو-يو است ولي شايد معروفترين آنها تنشين سودن كاتوري شينتو-ريو (سبك بهشت الهام بخش الهي)، جيكي-شينكاگه-ريو و تندو-ريو باشند.

تكنيك هاي اين مكاتب عموماً از يكديگر متفاوت و ممكن است از سبك هاي امروزي كه عموتاً توسط بانوان تمرين مي شوند مؤثرتر بوده اند. فقط چند مرد كه اكثراً در كندو استاد هستن با اين هنر سر و كار دارند. درست مانند هنرهاي رزمي سنتي آگاه بسياري از سبك هاي قديمي هنوز به صورت منفرد در دوجو يا سالن كه حفظ مي شود كه البته تشخيص آنها از يكديگر دشوار است.

در ابتداي امر ناگيناتا يا ناگه ماكي به صورت ضربات دوراني قوي اغلب به قصد چلاق كردن اسب دشمن قبل از درگيري با دشمن زمين خورده، به كار برده مي شد. ناگيناتا- جوتسو مستلزم بنيه قوي براي چرخاندن اسلحه سنگين و انحنا دادن دقيق آن- كه باعث استفاده كامل از تيغه، دسته، بست فلزي محكم در ته دسته مي گشت- بود. فن چرخش سريع سلاح به نام ها- كاراشي شهرت داشت. بعضي از وجوهي كه هنوز در ناگيناتا استفاده مي شود يادگار همين فنون ها- كااشي است. تكنيك هايي نيز به نامهاي ميزو- گروما-گااشي (برش چرخ چاه)، كازو- گروما- گااشي (برش آسياب بادي) و چو- گااشي (برش پروانه) وجود دارند.

ها- كااشي كه توأم با فاصله زياد از حريف شمشير زن است، به نيزه دار يك مزيت واقعي مي دهد. از آنجا كه ناگيناتا اساساً يك نيزه شكافنده است كه در حمله از خطوط باز استفاده مي كند (آنهايي كه در خارج پهناي بدن قرار دارند)، ضد حملات فقط وقتي مؤثر خواهند بود كه با حركات آونگي شكل آغاز گردند. شمشير زن بايد با يورش فاصله اش را براي حمله بكاهد. ريشه و اصل مشكل جنگيدن عليه ناگيناتا فني نيست كه به وسيله شمشير زن اجرا مي گردد، اگر چه اينها نيز مهم هستند. اين شكل بيشتر منوط به ما- آي يا فاصله اي است كه در آن حالت شمشير زن بايستي در فاصله اي نزديك به دو برابر فاصله معمولي بجنكد. اگر ناگيناتا به سرعتي مساوي با سرعت تكنيك معمولي شمشير گردانده شود، شمشير زن بايست سرعتش را به دو برابر افزايش دهد تا فاصله را نزديك كرده و برشي مؤثر انجام دهد. تمرين در مقابل يك ناگيناتاكار متبحر مي تواند بسيار خسته كننده باشد. شمشير زن بايد منتظر زمان مناسب و دقيق براي حمله بماند و هميشه هوشياري خود را حفظ كند و براي يورش جهت شكافتن آماده باشد. علاوه بر اين نيزه را مي تواند براي خلق موقعيت مناسب براي يك حركت متقابل ويران كننده در مقابل يك حريف شكننده به كار برد. ناگيناتاي امروزي تحت نظر فدراسيون ناگيناتا- در ژاپن معمولاً آتاراشي- ناگين تا انجام مي گيرد تا يك سبك جديد ناگيناتاست. در تمرين هميشه نيزه در مقابل نيزه بوده و از كي كو- ناگيناتاي نسبتاً سبك كه از تيغه خميده خيزران با خطوط مستقيم شبيه به شيناي كندو ساخته شده است، استفاده مي گردد. نيزه تمريني معمولاً يك متر و هشتاد تا دو متر و چهل سانتي متر طول دارد ولي براي شاگردان بلند قدتر استفاده از دسته هاي بلندتري توصيه مي شود. زره محافظ دقيقاً همان است كه در كندو استفاده مي شود و فقط يك استثنا وجود دارد و آن سونه آته يا ساق بند است كه از آن براي دفاع در مقابل ضربات درو كننده زير زانو استفاده مي شود؛ بعضي از اوقات كوته يا دستكش بلند داراي لايه جداگانه انگشت سبابه است تا حساسيت بيشتري به شكل قرار گرفتن نيزه بدهد.

هدفهاي قانوني در ناگيناتا همانها هستند كه در كندو وجود دارند با يك فرق كه آن سونه يا ساق پا است. شرايط همان شرايط برشها در كندو هستند. بدين معني كه برش بايد به منظور ضربه زدن به يك منطقه خاص انجام گيرد و شكل مشخص داشته باشد؛ ضربه بايد با قسمت معين تيغه خيزراني زده شود و توأم با كياي (غريو) باشد و بايد براي هر ضربه حركت يك يا دو پا به صورت همزمان با ضربه انجام بگيرد. اگر چه ضربات در مقايسه با ضرباتي كه در كندو زده مي شود نسبتاً سبك تر هستند ولي اگر نيزه يك سلاح واقعي بود وزن آن كارايي برش را حتمي مي كرد.

از آنجا كه كندو از نظر جسمي ممكن است براي اكثر زنان و دختران سخت باشد ناگيناتا تمرينات بي خطر و در عين حال فعال و با حرارتي را براي حركات دوراني خود ارائه كرده و بهترين وضعيت و اخلاق را آموزش مي دهد. برد زياد آن به خانمها اين فرصت را مي دهد كه با شمشير زنان در بيش از يك زمينه همسان تمرين كنند.